İş Bankası’nın şuanda müze olarak kullanılan Yeni Cami şubesinde eski bir masa saati
“O, şimdiki saatler gibi aceleci değildi, durup durup hoppaca atlamaz, saniyeden saniyeye çocukça sıçramazdı. Bana bu zamanın saatlerinden daha ağır, daha vakarlı, başka bir küreye, başka bir güneş manzumesine (sistemine) mahsus ölçü ile işler gibi görünürdü.”
Refik Halid Karay’ın ‘İlk Adım’ adlı kitabından ‘Yeni Cami Saati’ başlıklı yazısının bir paragrafını yazdım yukarıda. Bu kitabın elime geçmesi dostumuz Mekanik Saat bloğunun sahibi Mehmet Bey vasıtası ile oldu. Yeni Cami saati ile ilgili yazıyı okuyunca bizi hatırlamış ve okumamız için getirmiş. Yazı semtimizi ve Türklerin eskiden beri saate verdiği önemi öyle güzel anlatıyordu ki, sizlerle paylaşmadan edemedim.
Sayfaların üzerine tek tek tıklayarak ‘Yeni Cami Saati’ adlı hikayeyi okuyabilirsiniz.
Osmanlı mimarisine ait camilerin çoğunda nispeten küçük kubbeli yapılar vardır. Günümüzde amacından farklı olarak kullanılan bu yapılar mekanik saatin olmadığı veya sadece zengin evlerinde, rasathanelerde bulunduğu yıllarda halka namaz saatlerini, alafranga ve alaturka saatleri mübarek ve özel günleri bildirmek için yapılmışlardı.
Yeni Cami ve hemen arkasındaki muvakkithane
‘Muvakkithane’ denilen bu yapılarda ‘muvakkit’ unvanlı, kapsamlı bir medrese eğitiminden geçmiş, astronomi, fizik, matematik bilen fenni ilimlere öğrenci yetiştirecek kadar bilgili şahıslar vardı. Muvakkitler, ‘müneccimbaşı’ denilen mübarek ayları, padişahın sefere ve hatta tahta çıkması için en münasip günleri ve ayları tespit eden âlimler tarafından imtihanla seçilirlerdi.
Yeni Camii’nin muvakkithanesi Sirkeci mağazamıza çok yakın
Meydan saatlerinin ve mekanik saatlerin Sultan Abdülmecid döneminde yaygınlaşmasıyla, muvakkithaneler eski önemini yitirseler de, 1952 yılında kapatılmalarına kadar, saat sahibi İstanbul beyefendileri, Yeni Cami ayarının doğruluğuna inanarak buralara uğramaya devam etmişlerdir.
‘Bu devirde Yeni Camii, saat ayarı mı kaldı? Muvakkithanelerden, müneccimbaşılardan bahsediyor bu adam’ diye düşünenleriniz olabilir. O zaman sizleri ekranınızdaki dijital saatlerinizle başbaşa bırakıyorum…
504 defa okundu
4,820 total views, 1 views today
